Programma 2 Ruimte

2.2 Openbare ruimte

Operatie steenbreek   
Om meer zichtbaar te zijn en herkenbaarheid te geven aan Steenbreek hebben wij weer op de Groene markt in Rijs gestaan. Dit jaar hebben wij ook op de Jouster merke gestaan en daarbij gratis zakjes bloembollen uitgedeeld in het kader van ‘plant je me’.

NK-tegelwippen  
In maart heeft burgemeester Fred Veenstra de aftrap gegeven voor de landelijke campagne 'NK-tegelwippen”.  Dit vond plaats vanaf 21 maart t/m 31 oktober 2024.  Iedereen kon meedoen door tegels te wippen in z’n eigen voor-, achter-, of geveltuin. Gemeenten in heel Nederland gingen de strijd met elkaar aan.  Wanneer tegels worden vervangen door gras, bloemperken, bomen en geveltuinen, wordt Nederland meer klimaatbestendig, behaaglijker voor insecten en dieren, koeler op warme dagen én veel mooier!  Binnen onze gemeente zijn er ruim 4600 tegels gewipt door onze inwoners.
In dit kader hebben wij samen met woningbouwvereniging Dyn hus en Sociaal wijkteam De Kear in de zuiderzeestraat in Lemmer tegels eruit gehaald en schone goed grond daarvoor in de plaats gebracht.
Begraafplaatsen
In 2024 is een start gemaakt met het opstellen van een beleid en onderhoudsprogramma begraafplaatsen. Reden is om op die manier op een doeltreffender en op termijn ook duurzamer en financieel verantwoorde manier om te gaan met onze begraafplaatsen. Belangrijk is dat onze begraafplaatsen toekomstbestendig zijn op zowel esthetisch, economisch als ecologisch vlak. Het plan wordt begin 2025 ter besluitvorming aangeboden.

Beleidsplan wegbeheer
In 2024 is een start gemaakt met de herijking van het beleid ‘beheer en onderhoud van het wegen areaal’. Dit moet uitmonden in een beleidsplan wegbeheer. Met dit plan leggen we scenario’s voor omtrent onderhoud en vervanging van wegen, fietspaden, markering en belijning. Ook krijgt duurzaamheid en circulariteit een prominente plek. Het plan, inclusief een meerjarige onderhoudsprognose, bieden we we medio 2025 ter besluitvorming aan.

Onderhoud en vervanging wegen
Voor de uitvoering en verantwoording voor het onderhoud en vervanging van wegen stellen we elk jaar een jaarplan op. Doel van dit jaarplan is om inzicht te geven in de wegen, fiets- en voetpaden waar we onderhoud aan uitvoeren en welke middelen we daarvoor in willen zetten. Ook wordt in het plan aangegeven welke vervangings- en investeringsprojecten we in uitvoering brengen of waarvoor we de planvorming starten. Voor alle projecten is een integrale afweging gemaakt in relatie tot combinatie mogelijkheden. Zo maken we, waar mogelijk, koppelkansen met klimaatadaptatie, verkeersveiligheidsprojecten, rioleringswerken, herinrichtingen, uitbreidingsplannen en groenonderhoud. Bij het laatste thema speelt vooral droogteschade en het herstellen van boomwortelopdruk en grootschalige groenrenovaties.
Enkele grotere projecten welke zijn uitgevoerd:

• Langehoek-Trophorne, grootschalig onderhoud gecombineerd met fietsveiligheidsmaatregelen
• Harddraversweg
• Venneweg
• Mienskarwei, 2de fase
• Reidlansdyk
• Ringvaart
• Castor en Weegschaal 2de fase
• Parallelweg Tsjukemarwei (Sint Nicolaasga – Ulesprong)
• Groen parkeren Alienhoeve en Elisabethhoeve

Beleidsplan civiele kunstwerken
In 2024 is het beleidsplan civiele kunstwerken 2025-2030 vastgesteld. Met het vaststellen van dit plan is besloten om het huidige kwaliteitsniveau te handhaven, meer werkzaamheden uit te besteden en naast risico gestuurd onderhoud ook risico gestuurd te inspecteren. Alles op basis van de beheersystematiek kunstwerken en een goede afweging tussen prestaties, kosten en risico’s.

Onderhoud en vervanging kunstwerken
Voor de uitvoering en verantwoording stellen we elk jaar een jaarplan op. Doel van dit jaarplan is om inzicht te geven in de kunstwerken waar we onderhoud aan uitvoeren en welke middelen we daarvoor in willen zetten. Ook geven we in het plan aan welke vervangings- en investeringsprojecten we in uitvoering brengen of waarvoor we de planvorming starten. Enkele grotere projecten welke zijn uitgevoerd:

• Diverse beton- en verfreparaties (Sloten, Balk en Joure)
• Onderhoud fietsbrug te Rijs
• Onderhoud fietstunnel Sewei
• Renovatie brug Terkaple
• Renovatie Kampbrug
• Elektrificatie slagbomen Teernstrabrug
• Vervanging verkeersbrug Wildehornstersingel
• Vervanging fietsbruggen Skroef en Groenhof

Beleidsplan openbare verlichting
Eind 2024 zijn we gestart met het actualiseren van het beleidsplan openbare verlichting. We bieden het plan medio 2025 ter besluitvorming aan.

Onderhoud en vervanging openbare verlichting
Het geplande omvormen van geselecteerde oude verlichting naar LED is in overeenstemming met de planning gerealiseerd. Op 31 december 2024 was 72% van het areaal uitgevoerd in LED. In 2025 gaan we verder om het percentage LED te vergroten.

Minder gebruik van grondstoffen en minder afval
Het aanbod van restafval en grof afval bleef in 2024 gelijk aan het voorgaande jaar.
De afname van het aanbod van Gft bedroeg 2,4%. Uit de definitieve cijfers van Omrin moet nog blijken welk gewicht aan restafval daadwerkelijk is verbrand. Deze data worden in mei 2025 bekend.
In 2024 namen 10 basisscholen deel aan de e-waste race, waarbij elektronische apparaten werden ingezameld voor recycling.
Samen met boeren/grondeigenaren composteerden we in 2024 2.200 ton bermgras. Daarnaast hebben we 2.400 m3 hekkelspecie gecomposteerd op onze CMC-locaties (Controlled Microbial Composting).
In 2024 hebben wij 1.200 m3 groen- of tuinafval ontvangen op de milieustraten. Een deel van de compost is verwerkt binnen de gemeente. Het overige deel is afgevoerd naar een erkend verwerker die er bomengrond van maakt.

BOSS 
We hebben voor de pilot Bakhuizen een avond vanuit het dorpsbelang bijgewoond. Tijdens deze avond hebben wij de conceptplannen gepresenteerd voor de verschillende locaties. Deze plannen werden enthousiast ontvangen. Hier maken wij begin 2025 een BOSS locatie van. Het betreft in Bakhuizen It Skod, De haven en het plantsoen. Samen met de inwoners zorgen wij dat er speelplaatsen met meer groen en beleefbaarheid komen.
Voor de pilot in de Lemstervaart hebben wij dit jaar de input opgehaald van de kinderen, jeugd en omwonenden. Ook hebben wij een bijeenkomst gehouden met alle stakeholders uit de wijk zodat we tot een gezamenlijk plan komen.  Naar aanleiding van de bijeenkomsten zijn de plannen definitief gemaakt. We presenteren de plannen in het eerste kwartaal van 2025 en voeren de plannen daarna ook vrij snel uit.

Tiny forest Joure
Een Tiny Forest® is een dichtbegroeid, inheems minibos ter grootte van een tennisbaan.Dit bos is niet alleen een prettige plek voor allerlei insecten, vogels en kleine zoogdieren, maar ook voor mensen. Het biedt kinderen de mogelijkheid om meer over de natuur te leren. Het Instituut voor Natuureducatie en Duurzaamheid (IVN) heeft samen met de bedenker van het concept besloten de naam Tiny Forest tot een Registered Trademark te maken. Hierdoor wordt gezorgd dat de bosjes met de naam Tiny Forest ook aansluiten bij het gedachtengoed van de bedenkers en bijdragen aan duurzaamheid en sociale doelstellingen. Kinderopvangorganisatie Skik heeft in overleg met IVN besloten een Tiny Forest op het door haar in gebruik zijnde terrein te realiseren.
De kinderen van de Brede school Joure en de kinderopvang krijgen les in het tiny forest. Daarnaast worden de kinderen van groep 5/6 opgeleid als junior rangers. Zij verzorgen het onderhoud van het bosje.

Gezonde buurt
Er zijn meer dan dertig Gezonde buurten in Nederland. In die buurten werken Jantje Beton, IVN natuur-educatie en JOGG samen met bewoners, jong en oud, om een groene plek te creëren. Een Gezonde Buurt is een mooie oplossing voor een aantal maatschappelijk ontwikkelingen. Het zorgt ervoor dat de natuur weer een plek in een wijk krijgt. Het daagt kinderen die te weinig bewegen uit om lekker te gaan rennen of fietsen. Ouderen die dreigen te vereenzamen, kunnen er andere ouderen ontmoeten. Het zorgt voor sociale verbinding in een wijk want door de verschillende activiteiten leer je elkaar beter kennen.  De inwoners mogen zelf met ideeën komen om hun wijk te verbeteren en de sociale contacten te vergroten en de wijk meer te vergroenen.

Hiervoor hebben wij zowel een financiële bijdrage als een bijdrage in uren van een externe projectleider ontvangen. Deze manier van werken sluit aan bij de gezonde wijkaanpak die wij momenteel uitvoeren in onder andere Joure Zuid. De gezonde wijkaanpak is een gebiedsgerichte, integrale aanpak om de SES (Sociaal Economische Status) van deze buurt te verhogen. Dit doen we op basis van het Positieve-gezondheidsmodel, waarbij we samen werken met verschillende partners en inwoners. Daarnaast sluit het project Gezonde buurten aan op onze Groenvisie, waarbij we de leefbaarheid van onze leefomgeving willen vergroten door het toevoegen van groen in de buurt. Bovendien draaien we pilots voor ons toekomstig speelbeleid BOSS (bewegen, ontmoeten, spelen en sporten), met een focus op groen. Waarbij groen ook door middel van een voedselbos of buurtmoestuin kan worden ingevuld om zo het ontmoeten te stimuleren. Dit laatste sluit aan op ons duurzaamheidsprogramma waarbij gezondheid en gezonde voeding wordt gestimuleerd. Afgelopen jaar zijn wij in november begonnen met een startbijeenkomst in de brede school. Hierbij hebben alvast een begin gemaakt met het participatietraject om een deel van de wensen te inventariseren. Het project is in 2025 vervolgd.

Skatebaan Lemmer
Op 24 oktober 2024 is tijdens een inloopavond het ontwerp van de nieuwe skatebaan in Lemmer
gepresenteerd. Dit initiatief volgt op de beëindiging van de huidige vanwege de geplande nieuwbouw van het Zuyderzee Lyceum destijds. Het is van groot belang dat we jongeren blijven voorzien van sport- en ontmoetingsplekken, vooral in een tijd waarin fysieke activiteit en sociale interactie essentieel zijn. De jongeren hebben al die jaren gewacht en zelf actief meegedacht en worden ook betrokken bij de uitvoering en het vervolgtraject. De skatebaan wordt gerealiseerd nabij de sport- en speelplaats aan de Betelgeuze, een locatie die zowel veilig als bereikbaar is voor jongeren van verschillende leeftijden. Het ontwerp integreert suggesties van omwonenden en jongeren, wat zorgt voor een breed draagvlak. De groene wal, bomen en struiken dragen bij aan een uitnodigende sfeer en maken de skatebaan een plek om te verblijven. Tijdens deze laatste bijeenkomst hadden met name de jongeren belangstelling. Zij zijn erg enthousiast over het ontwerp. Een klein aantal omwonenden maakt zich zorgen om de overlast. Met hen zijn gesprekken gevoerd. De planning is om de skatebaan in het voorjaar van 2025 op te leveren.