Paragraaf Onderhoud kapitaalgoederen

Financiële structuur

Het dagelijks onderhoud van het openbaar groen wordt gedekt vanuit de exploitatiebudgetten. De renovatie van het openbaar groen wordt gedekt vanuit de voorziening groen.

Wat hebben we bereikt?

Het vergroten van de biodiversiteit

• Monitoring

De ecologen hebben middels monitoring op basis van de nectarindicatie in onze bermen gekeken wat het effect is van ons verschralingsbeheer. De uitkomst van deze monitoring wees uit dat er op de ene grondsoort (zand) meer resultaat behaalt is dan op de andere (veengrond).

• Tinyforest Joure 

Een Tiny Forest® is een dichtbegroeid, inheems minibos ter grootte van een tennisbaan.  Dit bos is niet alleen een prettige plek voor allerlei insecten, vogels en kleine zoogdieren, maar ook voor mensen. Het biedt kinderen de mogelijkheid om meer over de natuur te leren. Het Instituut voor Natuureducatie en Duurzaamheid (IVN) heeft samen met de bedenker van het concept besloten de naam Tiny Forest tot een Registered Trademark te maken. Hierdoor wordt gezorgd dat de bosjes met de naam Tiny Forest ook aansluiten bij het gedachtengoed van de bedenkers en bijdragen aan duurzaamheid en sociale doelstellingen. Kinderopvangorganisatie Skik heeft in overleg met IVN besloten een Tiny Forest op het door haar in gebruik zijnde terrein te realiseren.  
De kinderen van de Brede school Joure en de kinderopvang krijgen les in het tiny forest. Daarnaast worden de kinderen van groep 5/6 opgeleid als junior rangers . Zij verzorgen het onderhoud van het bosje.  

• Inwoners zijn betrokken bij hun groene omgeving.

Om meer zichtbaar te zijn en herkenbaarheid te geven aan Steenbreek hebben wij wederom op de Groene markt in Rijs gestaan. Dit jaar hebben wij ook op de Joustermerke gestaan en daarbij gratis zakjes bloembollen uitgedeeld in het kader van “plant je me. Tijdens het uitdelen zijn wij in gesprek gegaan met onze inwoners om het belang van een groene tuin uit leggen. Daarbij zijn we ingegaan de bijdrage van groen aan het klimaat, de biodiversiteit en de gezondheid. 

NK-tegelwippen   
In maart heeft burgemeester Fred Veenstra de aftrap gegeven aan de landelijke campagne 'NK-tegelwippen”.  Dit vond plaats vanaf 21 maart t/m 31 oktober 2024.  Iedereen kon meedoen door tegels te wippen in z’n eigen voor-, achter-, of geveltuin. Gemeenten in heel Nederland gingen de strijd met elkaar aan. Natuurlijk draait het kampioenschap niet alleen om rivaliteit, maar heeft het een hoger, gemeenschappelijk doel. Wanneer tegels worden vervangen door gras, bloemperken, bomen en geveltuinen, wordt Nederland meer klimaatbestendig, behaaglijker voor insecten en dieren, koeler op warme dagen én veel mooier!  Binnen onze gemeente zijn er ruim 4600 tegels gewipt door onze inwoners.  

In dit kader van het Tegelwippen hebben wij samen met woningbouwvereniging Dyn hus en Sociaal wijkteam De kear in de zuiderzeestraat in lemmer tegels eruit gehaald en schone goed grond daarvoor in de plaats gebracht. De deelnemende inwoners ontvingen van Dyn hus een waardebon om bij het tuincentrum in Lemmer planten te kopen voor in de geveltuinen.  

BOSS
We hebben voor de pilot Bakhuizen een avond vanuit het dorpsbelang bijgewoond. Tijdens deze avond hebben wij de conceptplannen gepresenteerd voor de verschillende locaties. Deze plannen werden enthousiast ontvangen. Hier maken wij begin 2025 een BOSS locatie van. Het betreft in Bakhuizen It Skod, De haven en het plantsoen.
Voor de pilot in de Lemstervaart hebben wij dit jaar de input opgehaald van de kinderen, jeugd en omwonenden. Ook hebben wij een bijeenkomst gehouden met alle stakeholders uit de wijk zodat we tot een gezamenlijk plan komen.  Naar aanleiding van de bijeenkomsten zijn de plannen definitief gemaakt. Deze plannen worden begin 2025 gepresenteerd en daarna ook vrij snel uitgevoerd.  

Het groenareaal is zo ingericht dat het bijdraagt aan het opvangen en tegengaan van (potentiele) wateroverlast , hittestresse, biodiversiteit en droogtestress.
Conform de vastgestelde Groenvisie zijn we in het voorjaar van 2024 gestart met de renovatie van de wijk Lemmer Noord. Hierbij zijn de bestaande plantvakken gerooid, zieke bomen gekapt en is gekeken waar koppelkansen zijn voor het vergroten van de biodiversiteit.  
De plantvakken zijn in het najaar opnieuw ingeplant waarbij is gekozen voor meer seizoensbeleving door vruchten, kleur en brede bloeitijd. Een deel van het nieuwe plantsoen is vaste planten die zorgen door hun lange bloeitijd voor het vergroten van de biodiversiteit.  
Ook zijn er zoals aangegeven in de Groenvisie meer bomen geplant dan gekapt.  

In het kader van wateropvang zijn er 2 natuurvriendelijke oevers bedacht zodat er meer waterberging mogelijk is.  

Herstellen van beplanting en paden op een aantal begraafplaatsen.
Naar aanleiding van het toegekende investeringskrediet voor renovatie op de begraafplaatsen is er begonnen met de voorbereidingen voor deze werkzaamheden. Er is in kaart gebracht welke paden precies moeten worden gerenoveerd e, wat hiervoor de kosten zijn. Ook is gekeken welke beplanting er vervangen moet worden. Voor dit vervangen van de beplanting is een beplantingsplan gemaakt.

Context en achtergrond

Wij hechten veel waarde aan groenbeheer vanwege de positieve effecten op het welzijn en de gezondheid van haar inwoners, evenals de bijdrage aan biodiversiteit en klimaatadaptatie.

• Sinusbeheer

Sinds het maaiseizoen past de gemeente het zogenaamde sinusbeheer toe op extensieve grasvlakken binnen de bebouwde kom. Deze methode houdt in dat grasvlakken gefaseerd en op een specifieke manier worden gemaaid, waardoor er meer variatie ontstaat op een klein oppervlak. Dit is gunstig voor diverse soorten vlinders, bijen, vogels, zoogdieren en amfibieën. Per maaibeurt blijft ongeveer 40 tot 60 procent van de vegetatie staan. Eerst wordt een slingerend pad gemaaid, waarna de vegetatie binnen dit pad op een later tijdstip wordt gemaaid, afhankelijk van lokale omstandigheden zoals de staat van de vegetatie. Deze aanpak vereist flexibiliteit en draagt bij aan een aantrekkelijk leefgebied voor verschillende diersoorten gedurende het hele jaar. Naar aanleiding van de uitkomsten van de nectarmeting wordt het tijdstip en de wijze van maaien op een aantal locaties aangepast.

• Bomenonderhoud

In de gemeente staan ongeveer 53.000 gemeentelijke bomen, voornamelijk langs wegen, in parken en woonwijken. Deze bomen worden regelmatig gecontroleerd op veiligheid, gezondheid en onderhoudstoestand. Bijna alle bomen ondergaan eens in de drie jaar een boomveiligheidscontrole (BVC), waarbij wordt gelet op uitwendige gebreken die kunnen wijzen op inwendige problemen. Jaarlijks wordt een derde van de bomen geïnspecteerd, wat neerkomt op ongeveer 17.000 bomen per jaar. Daarnaast is er een lijst met 'attentiebomen' die jaarlijks wordt gecontroleerd; dit zijn bomen die eerder tekenen van problemen vertoonden, maar nog niet ernstig genoeg waren om te kappen. Afgelopen jaar is er begonnen met het schrijven van een programma bomen waarin het beleid wordt beschreven voor onze bomen.

• Groenvisie 2023-2027

In 2023 is de Groenvisie 2023-2027 opgesteld om de bestaande kwaliteiten van het landschap te versterken voor natuur, mens en klimaat. Deze visie benadrukt het belang van een goede balans tussen groen en bebouwing, natuur en recreatie, en tussen mens en dier. Er wordt gestreefd naar het behouden en verbeteren van de huidige groenstructuren, met aandacht voor biodiversiteit en klimaatadaptatie. De visie erkent ook de uitdagingen van klimaatverandering en de afname van biodiversiteit, en zet in op maatregelen om deze aan te pakken. Afgelopen jaar is de 1e grootschalige renovatie van start gegaan.
Door deze initiatieven en plannen streven naar een duurzaam en evenwichtig groenbeheer dat bijdraagt aan een gezonde en aantrekkelijke leefomgeving voor zowel mens als natuur.

Trends en ontwikkelingen

Groenbeheer in de openbare ruimte is continu in ontwikkeling door veranderende maatschappelijke, ecologische en technologische factoren. De belangrijkste trends en ontwikkelingen op dit gebied zijn:
1. Klimaatadaptatie en biodiversiteit

• we passen steeds meer groenbeheer toe om onze dorpen en stad klimaatbestendiger te maken, bijvoorbeeld door meer bomen te planten tegen hittestress en waterdoorlatende groenstroken te creëren.
• De biodiversiteit krijgt meer aandacht, met ecologisch maaibeheer, bloemenweides en het stimuleren van insecten en vogels. Op de sportvelden zijn nestkasten voor spreeuwen opgehangen om zo de emelten te bestrijden.

2. Duurzaam en circulair beheer

• Gebruik van natuurlijke en circulaire materialen zoals houtsnippers en compost uit lokaal groenafval. De stobben worden hergebruikt in de stobbenwal

3. Groen als sociale factor

• Meer aandacht voor buurtparticipatie. In de wijk Joure Zuiderveld zijn wij het project Gezonde buurt gestart waarbij de verschillende disciplines samenwerken met de inwoners om tot een buurt te komen die bijdraagt aan de gezondheid voor onze inwoners door ruimte te bieden aan bewegen, ontmoeten en natuur.
• Groen wordt gebruikt om sociale cohesie te versterken, bijvoorbeeld met gezamenlijke moestuinen en groene speelplekken. In de wijk Lemstervaart zijn we samen met de wijkverenigingen en inwoners bezig met een voedselbosjes.

4. Gezondheid en welzijn

• Meer groen in de openbare ruimte draagt bij aan fysieke en mentale gezondheid, bijvoorbeeld door het verminderen van stress en het stimuleren van beweging.
• Groenbeheer richt zich op toegankelijke en natuurrijke recreatieplekken.

Deze trends laten zien dat groenbeheer zich ontwikkelt van traditioneel onderhoud naar een geïntegreerde aanpak waarbij duurzaamheid en maatschappelijke betrokkenheid centraal staan.